Interview Marjolein Boer, innovatiemanager Havenbedrijf Rotterdam

Ze loopt net zo gemakkelijk op naaldhakken als met een helm over de kade. Marjolein Boer (33) is die frisse wind die door de Rotterdamse haven waait.

Drie jaar geleden werd ze vanuit haar netwerk gewezen op de vacature innovatiemanager bij het Havenbedrijf Rotterdam. Deze vacature was haar op het lijf geschreven. ,,Ik ben opgegroeid in een baggerdorp, Sliedrecht. Mijn vader was als business developer werkzaam in de maritieme sector. Mocht ik met hem mee naar een tewaterlating kon mijn dag niet meer stuk. Als ik met mijn vriendinnen ging stappen in de Cruiseterminal stonden zij op de dansvloer, en ik voortdurend bij het raam zodat ik geen schip zou missen dat voorbij voer. De haven fascineert mij mateloos. Werkelijk alles komt er samen.’’

De dynamiek is wat haar zo aantrekt aan de haven. ,,Rotterdam is een haven van pioniers. Altijd al geweest. Van het geniale plan van Pieter Caland een Nieuwe Waterweg uit te graven tot de aanleg van de Tweede Maasvlakte met volautomatische containerterminals. Het is elke dag opnieuw een feest om als innovatiemanager mee te mogen werken aan de realisatie van een wereldwijde innovatiebroedplaats en daarmee aan de schoonste en slimste haven ter wereld.’’ Met 300.000 zeeschepen en 105.000 binnenvaartschepen die jaarlijks de Rotterdamse haven passeren praten we over een klus van formaat.

Het Havenbedrijf is –van origine- landlord en havenmeester ineen en daarmee verantwoordelijk voor beheer en exploitatie van een gebied dat zich inmiddels uitstrekt over meer dan 40 km. Tegelijkertijd draagt het Havenbedrijf zorg voor een veilige en vlotte doorvoer van de scheepvaart. ,,De rol van initiator en aanjager, die is tamelijk nieuw. De uitdagingen op het gebied van energietransitie en digitalisering dwingen ons de kar te trekken. Dwingen is misschien niet het juiste woord. We doen het niet met tegenzin. Integendeel. Deze rol pakken we bijna 24/7 met veel elan beet.’’

De rol van innovatiemanager is heel breed. ,,Bij mijn aantreden was er al van alles gaande op gebied van innovatie, er waren diverse losse initiatieven maar er was nog te weinig samenhang. Aan mij en mijn team de taak de blinde vlekken in kaart te brengen, de innovaties op alle mogelijke manieren aan te jagen en de initiatieven aan elkaar te verbinden. We opereren echter niet vanaf een eiland. De kracht zit ‘m juist in het feit dat we dit samen met de gemeente, diverse onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven doen. Samen bouwen we aan de haven van morgen.’’

,,Het is geen doel op zich om de slimste haven ter wereld te zijn,’’ verduidelijkt Marjolein Boer. ,,De Rotterdamse haven moet vooral vitaal blijven maar dat blijf je niet als je stilzit. Deze stad tekent zich door daadkracht en durf. Rotterdam is een fantastisch speelveld voor innovaties, met het Makers District (RDM en M4H, zie kader) als kloppend hart. Ooit waren deze gebieden een doorn in het oog. Tegenwoordig bruist het van energie. De kruisbestuiving tussen de onderwijsinstellingen, start-ups en gevestigde bedrijven werkt als een springplank naar wereldwijde havengerelateerde innovaties.’’ De Merwe-Vierhavens ofwel M4H werd als proeftuin en etalage van de nieuwe economie onlangs nog onderscheiden met de Rotterdam Marketing Award voor Aanstormend Talent. ,,Er gebeuren hier gerse dingen!’’

De 3D-geprinte scheepsschroef van het RAMLAB is slechts één voorbeeld van de vele gerse uitvindingen in het Makers District. Deze scheepsschroef doet technisch niet onder voor een gegoten schroef. ,,Met deze ontwikkeling besparen we heel veel wachttijd. Elk schip dat in de haven moet wachten op een onderdeel dat kost serieus geld. Als een schip dat nu op zee vaart ons een seintje geeft, ligt er bij binnenkomst een schroef op de printer.’’

Een ander voorbeeld is het zogeheten floating lab. Het Havenbedrijf Rotterdam wil onderzoeken wat de komst van autonoom, zonder bemanning aan boord, varen betekent voor de haven en bouwde om deze reden een patrouillevaartuig om tot drijvend laboratorium. Het kan nog lang duren voordat een schip daadwerkelijk zelfstandig zal varen in Rotterdam. Maar de kennis die hier wordt opgedaan, kan nu al worden ingezet om de veiligheid en efficiency in de haven verder te optimaliseren.

Innovatie kost uiteraard geld. Meerdere initiatieven worden financieel bijgestaan door Rotterdam Port Fund, een fonds waarin het Havenbedrijf Rotterdam participeert. ,,Het is belangrijk dat de start-ups de kans krijgen hun innovaties tot volle wasdom te brengen. We moeten het niet alleen laten ontstaan, die kansen moeten worden verzilverd. In het Rotterdamse ecosysteem worden innovaties geboren, hun effectiviteit bewezen en krijgen ze de beste springplank naar wereldwijd succes.’’

Digitalisering gaat niet ten koste van de werkgelegenheid, stelt Boer gerust. ,,Per saldo worden er meer banen gecreëerd. ,,Naast sterke handen zijn er nu ook slimme koppen nodig. ICT-talent is welkom.’’

Marjolein Boer benadrukt dat ze dat ze in dit verhaal slechts een tipje van de sluier heeft opgelicht. In de volgende edities van Onze Haven worden de meest in de meest in het oog springende start-ups één voor één verder uitgelicht. ,,Er gebeurt zoveel. Zoveel meer dan wat de buitenwereld weet. We zijn –lekker Rotterdams!- zo druk met de realisatie dat we vergeten erover te praten. Om wethouder Barbara Kathmann te citeren: we moeten eigenlijk meer lullen over hoe wij poetsen.’’