‘Het komt altijd goed, en zo niet, dan toch’

De waterbouwpastor (Stefan Francke), ook wel ‘baggerdominee’, werkt in opdracht van grote en kleinere baggerbedrijven die in het Rotterdamse havengebied gevestigd zijn. Stefan Francke is zijn naam. Zijn werk brengt hem over de hele wereld, van de Filippijnen tot China. “Al ben ik ook regelmatig in Rotterdam aanwezig. Sterker nog, voor mijn eerste trip als waterbouwpastor stapte ik aan boord van een sleephopper toen de Tweede Maasvlakte bijna gereed was.”

“Geloof me, dat moment vergeet ik nooit meer. Ik zie nog voor me hoe ik die eerste keer de overstap naar een bewegend schip op een niet zo kalme Noordzee moest maken. Ik kon alleen maar denken: waar ben ik in hemelsnaam aan begonnen.”

Wat doet een waterbouwpastor?
“Eenvoudig gezegd: ik heb aandacht voor de mensen op baggerprojecten. Dat zie ik als mijn belangrijkste taak en zo zagen ook mijn voorgangers dat. Ruim vijftig jaar geleden werd de eerste waterbouwpastor aangesteld. Natuurlijk was de wereld toen heel anders dan nu. Vroeger hoorde de kerk als vanzelfsprekend bij het leven en bij de identiteit van mensen. Vandaag de dag heeft de kerk een minder grote plek binnen onze samenleving en is religie meer een persoonlijke beleving. Maar de kern van onze taak als pastor is nog steeds hetzelfde: aandacht geven aan mensen.

Als mensen met mij over religie willen praten, kan dat. Maar het hoeft niet. Ik laat dat aan de mensen zelf over. Ik los geen problemen op, ik praat met mensen en luister naar verhalen. Dus ook over leuke en positieve dingen. Doordat ik regelmatig bij de projecten langs ga, leren mensen me kennen. Dat verlaagt de drempel om me aan te spreken.” Hij schiet in de lach: “Al hoor ik nog steeds met enige regelmaat als ik aan boord stap: ‘Wat kom je doen?’”

Waarom een pastor voor de waterbouw?
“De omstandigheden van dit werk maken het zinvol dat zo iemand beschikbaar is. Vergelijk het maar met het leger, ook daar lopen geestelijken rond. Zeker vroeger was het in de baggerwereld zo dat mensen lang en ver van huis waren. Nu is dat anders, maar het is nog steeds een gecompliceerde wereld, die bovendien niet zonder gevaar is. Al zetten baggerbedrijven hoog in op het aspect veiligheid. Baggerprojecten vormen kleine internationale mini-maatschappijen waar mensen gezamenlijk werken aan een gemeenschappelijk doel. Daarnaast brengen mensen ook hun vrije tijd met elkaar door en dat maakt het leven aan boord toch anders. Je bent met velen op een kleine oppervlakte. Dan kan een beetje aandacht geen kwaad en daar ben ik voor.”

Wat doe je als je niet op reis bent?
“Ik verzorg onder andere gastlessen op het STC binnen het thema ‘Zin in de waterbouw’. Als je je begeeft in de baggerwereld of in de offshore, kies je niet alleen voor dit werk, maar ook voor een manier van leven. Het heeft veel impact op je, meer dan een 9-tot-5-baan aan de wal. Samen met de leerlingen bespreek ik welke issues deze levensstijl met zich meebrengt en wat dat kan betekenen voor hun welzijn en relaties. Door ze hierover van tevoren te laten nadenken, hoop ik dat ze minder snel voor verrassingen komen te staan.

Naast lesgeven bereid ik onder meer mijn reizen voor, maak reisverslagen, stel het jaarverslag samen, onderhoud contact met de baggerbedrijven en schrijf artikelen voor het magazine De Diepgang.”

In hoeverre hebben jouw werkzaamheden met religie te maken?
“Dat is maar net hoe je religie definieert. Religie gaat wat mij betreft niet alleen over op zondag naar de kerk gaan. Proberen om op een zo goed mogelijke manier in het leven te staan, is voor mij een religieuze opdracht. Daarin wil ik mensen bijstaan. Ook bij de vraag of hun werk zinvol is. Dat ze het gevoel hebben dat hun werk bijdraagt aan een betere wereld. Stel dat binnen een baggerproject zand naar een woestijn wordt gepompt, dan kun je je afvragen of dat wel nuttig is. Maar omdat er op dat stuk opgespoten woestijn een fabriek wordt gebouwd, draagt zo’n project bij aan de welvaart van een land.”

‘Religie gaat wat mij betreft niet alleen over op zondag naar de kerk gaan. Proberen om op een zo goed mogelijke manier in het leven te staan, is voor mij een religieuze opdracht.’

Werk je volgens een planning?
“Het streven is dat ik honderd dagen per jaar op reis ben om projecten te bezoeken. Dat gaat niet volgens een strakke planning. Meestal hoor ik pas kort van tevoren waar ik naar toe moet. Zeker in de bagger veranderen planningen voortdurend. Het gezegde in deze wereld is niet voor niets: ‘Een ding is zeker, niks is zeker.’ En dat wordt direct gevolgd door: ‘Het komt altijd goed, en zo niet, dan toch’.”

Welke invloed heeft werken in de waterbouw op jou?
“Als predikant ben je normaal gesproken bezig in een relatief klein gebied: je eigen gemeente. Alles is daar vooraf gepland. Mijn agenda was vaak al weken vooraf ingevuld. Nu leef ik een veel ongeregelder en ongepland leven. Ik weet vaak aan het begin van de week niet hoe de komende dagen eruitzien. Die instelling verandert je als mens. Ik heb moeten leren om op een andere manier met het leven om te gaan. Maar dat is prima gelukt, ik ben hier helemaal op mijn plaats.’

‘Ik heb moeten leren om op een andere manier met het leven om te gaan.’

SPWO
De werkzaamheden van de waterbouwpastor zijn ondergebracht in de Stichting Pastoraat Werken Overzee, kortweg SPWO. Deze stichting wordt bijna volledig door het Nederlandse bedrijfsleven gesponsord. De hoofdsponsors zijn de twee grootste Nederlandse baggeraars, Van Oord en Boskalis, en het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds van de Nederlandse Waterbouwers. Daarnaast dragen ook veel kleinere bedrijven bij aan SPWO. De stichting probeert samen met de betrokken bedrijven te kijken naar welke thema’s in de waterbouw spelen. Een actueel thema is de ouder wordende werknemer aan boord en hoe de waterbouwsector daarmee om kan gaan.