“Ik proef dat we de mens zijn vergeten die het havenwerk moet doen”

Al op zeer jonge leeftijd werd Werner Brandao (33) afhankelijk gemaakt van andere mensen. Doctoren die hem op 4-jarige leeftijd hielpen strijden tegen kanker. Later als hij groot zou zijn, zou hij er ook voor anderen zijn en dat is precies wat hij jarenlang deed in de Rotterdamse haven. En waarschijnlijk zijn hele leven lang zal blijven doen met zijn bedrijf Brandao staff training waarmee hij jong en oud als coach begeleidt in de duizelingwekkend snel groeide containerwereld.

Hij trekt zijn shirt even snel omhoog om de enorme jaap die over zijn onderbuik loopt te laten zien. Op 4-jarige leeftijd werd Werner letterlijk en figuurlijk voor het leven getekend door de verwijdering van een nier en de vele chemo’s die er mede voor hebben gezorgd dat we vandaag, 29 jaar later, met elkaar aan de keukentafel zitten om een deel van zijn bijzondere levenswerk op te kunnen tekenen voor dit magazine.

Spierballen
Een verhaal waarin niet alleen fysieke spierballen, maar waarin ook mentale spierballen van pas komen. Zoals denken in mogelijkheden in plaats van in onmogelijkheden. Werner heeft een hoopvol en inspirerend verhaal. Doorzetten, dromen waarmaken. Al droomde hij er in eerste instantie van om later brandweerman te worden.

Met een glimlach van oor tot oor vertelt Werner aan tafel dat hij vroeger altijd in van die enorme brandweerman pyjamashirts liep en met een brandweerscanner die tot aan zijn oksel reikte. Het enorme gevaarte moest en zou overal mee naartoe gesleept worden. Zijn ouders zijn als de dood dat hun jonge zoon door zijn ziekte later niet door de keuring heen zal komen, omdat hen dat wordt vertelt in het ziekenhuis.

Het is niet de angst van zijn ouders, maar de fascinerende verhalen van Werner’s oudere broer die Werner uiteindelijk doen besluiten om niet bij de brandweer, maar in de Rotterdamse haven te gaan werken. “Door bezuinigingen bij de brandweer destijds kon ik er geen opleiding doen. Mijn broer is mijn grote voorbeeld en werkte in de haven, dus ben ik naar het Scheepvaart en Transport College gegaan. Mijn eerste baantje in de haven was stuffen en strippen. Ik moest onder meer 30 kilo zware zakken komijnzaad uit containers tillen en op een pallet gooien.’’

Ook vertelt hij met een grote grijns over die keer dat hij twee 40 voeters leeg moest halen die vol lagen met losgeknipte slippers die op maat en kleur gesorteerd moesten worden. “Ik heb echt dat ouderwetse havenwerk gedaan en daar ben ik heel trots op,’’ vertelt hij glunderend aan de eetkamertafel in zijn woning in Hoogvliet.

Na dit fysiek loodzware werk mag Werner aan de slag als radioman wal. “Daarna werd ik tugmaster chauffeur en mocht ik in van die enorme vrachtwagens over de terminal naar de kraanmachinist scheuren, echt te gek was dat.’’ Maar liefst 12,5 jaar werkt hij voor de ECT. “Ik heb echt in alle ploegen gewerkt.’’

Begin 20 krijgt hij als broekie al de kans om kraanmachinist te worden. Werner: “Ik heb altijd uitgesproken dat ik dit graag wilde. Mijn leidinggevende geloofde in mij, maar hij zei wel: we hebben vertrouwen in je, maar het is geen Playstation. Waarop ik hem beloofde het werk veilig te doen. Het was zo’n waardevol moment in mijn carrière bij de ECT. Het doet echt iets met je als mensen in je geloven.’’

Harde leerschool
Na jaren op de kraan gaat het roer om en wordt Werner allround instructeur. “De haven is best een harde leerschool. Je moet er maar in een keer staan. De meeste havenmedewerkers hebben geen blad voor de mond, het is een rauwe wereld. Als instructeur kon ik de nieuwkomers een beetje begeleiden in deze wereld. Ik vond het super leuk om met mensen bezig te zijn. Daarnaast praat ik graag en ik vind het leuk om dingen over te brengen, maar ook om zaken uit te zoeken.’’

“Naast mijn werk in de haven was ik al vrijwilliger bij de brandweer in Hoogvliet. Daardoor stond ik altijd aan, want ik was altijd aan het werk of moest gereed staan voor een brand of reanimatie.”

Inspireren en faciliteren. Deze woorden zijn Werner op het lijf geschreven. De dichter en kraanmachinist Mozes Roffa die ook in dit blad siert, kreeg les van Werner en maakte er een gedicht over dat nu bij Werner in zijn vitrinekast staat waarin hij waardevolle spullen verzameld. Waaronder uiteraard de maquette van een containerschip, maar ook een brandweerauto. Want Werner is nog altijd verzot op de brandweer en om die reden besloot hij drie jaar geleden de ECT af te zwaaien om als beroepsbrandweerman te gaan werken in de haven.

“Naast mijn werk in de haven was ik al vrijwilliger bij de brandweer in Hoogvliet. Daardoor stond ik altijd aan, want ik was altijd aan het werk of moest gereed staan voor een brand of reanimatie. Misschien was het een manier voor me om maar niet aan de pijn van vroeger te denken.’’

Wel ziet hij de pijn van anderen tijdens vele reanimaties. “Het deed me beseffen hoe kostbaar het leven is en ineens dacht ik: hey, ik liep vroeger toch altijd in brandweer t-shirts rond en met zo’n enorme brandweerscanner. Was dat eigenlijk niet hetgeen ik later wilde doen?’’

Wondere wereld
En dus stapt hij al drie jaar lang ’s morgens niet meer de ECT terminal binnen, maar de deur die daar pal tegenover zit: die van de brandweer. Door zijn werk daar komt hij nog altijd geregeld bij de haven over de vloer. “Ineens zoom je dan uit en zie je wat een wondere wereld het wel niet is. Mijn collega’s van de brandweer hoorde me helemaal uit over m’n havenwerk. Toen ik daar werkte, besefte ik me eigenlijk niet hoe bijzonder het wel niet is wat ze daar doen.’’

Ook ziet hij dan pas in met wat voor een gigantische snelheid de containerwereld is gegroeid. “In mum van tijd zijn we van een containerschip met tienduizend containers naar 24.000 containers aan boord gegaan. Qua snelheid zijn we een enorme transformatie doorgegaan en ik proef een beetje dat we hierin de mens zijn vergeten die het werk moet doen.’’ Werner zou Werner niet zijn als hij niet naast zijn werk voor de brandweer compleet in deze transformerende wereld zou duiken. “Ik ben zelf veel gaan lezen over containers en over incidenten in de haven. Dagenlang zat ik dossiers door te spitten.’’ Dossiers stapelen zich op thuis en dan hakt hij de knoop door: hij wil zich naast zijn beroep als brandweerman opnieuw in gaan zetten voor de havenwereld.

Bewustwoording
Ditmaal als externe adviseur onder de naam Brandao staff training. “Ik ben zo brutaal om te durven zeggen dat het anders kan. Ik wil de bewustwording terugbrengen naar de mens. De mens aandacht geven door ze verschillende trainingen te geven waar een werkgever geen tijd voor heeft. Dat is nu nog wat lastig door covid, maar als de wereld weer op groen gaat, dan ben ik er.’’

Is het door zijn verleden dat hij zo graag mensen wil helpen? Werner: “Die ziekte heeft mij natuurlijk enorm gevormd, maar ik heb het inmiddels wel allang achter me gelaten. Op m’n 21e heb ik het boek gesloten. Maar toen ik ziek was en in het ziekenhuis lag terwijl mijn vriendjes met autootjes speelden, was ik continu bezig met mijn waardes. Die moesten goed zijn. Dat werd echt een obsessie, maar ook iets om me aan vast te houden. Daardoor ben ik nog altijd een perfectionist en duik ik graag in materie. Dingen uitpluizen en anderen daarmee helpen, daar word ik gelukkig van.’’