Liana Engibarjan maakt het verschil

Liana Engibarjan is sprankelend, gedreven en levenslustig, niet alleen als schipper en stuurman aan boord van een schip, maar ook als influencer in haar vlogs én voor de klas. “Een mooi schip in een duur filmpjewerkt niet, je moet echt laten zien wát je dan doet aan boord en tonen dat je ruwe en vieze handen krijgt.”

Recentelijk mocht Engibarjan de CBOB Wisseltrofee in ontvangst nemen. Vanwege het promoten van de binnenvaart in het algemeen en meer specifiek voor het enthousiasmeren van jongeren voor een varend bestaan. De wijze waarop Engibarjan de binnenvaart onder de aandacht brengt wordt bijzonder gewaardeerd, stelde secretaris Inger Graafland. Dat Engibarjan direct aangeeft dat de prijs allen toebehoort, typeert haar direct; ze is zich immer bewust van de kracht van samenwerking.

In Grand Café Wester Paviljoen gaan we op een vroege ochtend in gesprek. “Ik ben altijd open en direct – of je nu CEO bent of schipper – die open houding heb ik van huis uit meegekregen.” Engibarjan is op kruistocht voor de binnenvaart én voor de haven in het algemeen: “Mijn missie is om ouderen, jongeren en zij-instromers te interesseren voor de binnenvaart. Alle producten en grondstoffen die je om je heen ziet zijn voor een groot deel hier dankzij de binnenvaart. Er is geen manager die dat verschil maakt, dat is de schipper.” Ze haalt gelijk aan: “Er berust een grote miscommunicatie tussen die twee werelden; de ‘vloer’ en de ‘directie’. De vloer wil niet mee gaan in de verandering, houden van hoe het nu is. De directie wil juist wel die verandering bewerkstelligen. Beide zijden stuiten daarmee op onbegrip.”

Ligt hier ook het feit aan ten grondslag dat managers of CEO’s vaak niet uit de haven komen of geen directe achtergrond in de haven hebben?
“Het is een kleine moeite om een keer aan boord te stappen. Maar aan de andere kant is er ook vanaf het schip een soort onderschatting van het werk dat aan wal wordt verricht. Ik schiet al snel in de verdediging voor beide partijen. Ik geloof wel dat ik door mijn laagdrempelige benadering ruimte creëer voor gesprek.”

Hebben we tekort aan beslismakers?
“Ja, we hebben gebrek aan leiderschap. Hier zie ik toch echt dat vrouwen vaak doortastender zijn dan mannen.”

Hoe ga je om met je rol als vrouw in deze wereld?
“De haven is geen sprookje… Maar zoals het gezegde luidt: ‘lelijk van buiten, mooi van binnen.’ Na wat rauw commentaar komt vaak een aanbod van hulp. Dát is de haven van Rotterdam – of je nu man of vrouw bent, dat verschil ervaar ik niet.”

Waarom koos je voor de binnenvaart?
“Ondanks dat wij in de stad zijn opgegroeid, hebben mijn ouders ons heel bewust meegenomen de natuur in. Zo leerde ik over wat je wel en niet kunt eten in de natuur en ben ik ook op scouting gegaan. In mijn opvoeding was bijzonder veel ruimte voor bewustwording en filosofische vraaggesprekken. Ik ben opgegroeid met kunst en surrealisme; wij gingen niet naar Disneyland, we gingen naar musea. Ik heb dit nooit als een gemis ervaren. Ze hebben het ook nooit verboden, ik mocht daar zelf keuzes in maken en dus werd ook mijn keuze voor de binnenvaart destijds ondersteund.”

Hoe was je eerste officiële vaart?
“Ik was 19 jaar en ik moest naar Maastricht varen. Deze route, via Luik, heeft allemaal sluizen en lage bruggen. De schipper vertrok op een goed moment uit de stuurhut en liet het aan mij over. Na wat lichte stress begon ik steeds meer te ontspannen en dat eindigde met een oppermachtig gevoel toen het allemaal gelukt was. Supergaaf!”

Heeft de binnenvaart je veranderd?
“Volgens mijn ouders ben ik harder geworden door de vaart, realistischer. Ik was wel op het naïeve af en ik ben, naast de vaart, ook door het vloggen zakelijk sterker geworden. Als mensen vervelend of rot reageren, probeer ik dat vooral bij henzelf neer te leggen. Het raakte mij wel toen een man op een dag stelde dat ik alleen dankzij mijn ‘hoofd’ bekend ben geworden. Waarom mensen dat schrijven is mij een raadsel. Wanneer er echt getwijfeld wordt aan mijn kennis en kunde voel ik mij direct aangevallen. Opbouwende kritiek op de man af kan ik echter wel waarderen – daar leer ik van, daar help je me mee. Ik waardeer dan de tijd die iemand neemt om mij advies te geven.”

Leveren je vlogs concrete resultaten op voor de haven?
“Een mooi schip in een duur filmpjewerkt niet, je moet echt laten zien wát je dan doet aan boord en tonen dat je ruwe en vieze handen krijgt. Ik heb sinds november 2017 ruim 83 man de binnenvaart in geholpen. Maar er is zoveel meer dan dat. Laatst nodigde ik drie jongens uit voor de binnenvaartbeurs. Deze jongens volgden mij, onafhankelijk van elkaar, op Instagram en één daarvan benaderde mij met de vraag of ik dacht dat hij geschikt zou zijn voor het vak. De jongen was dakloos en had een pittige levensweg gehad. Hij was ervan overtuigd dat ik hem verder kon helpen en kocht van zijn laatste geld een treinkaartje naar de beurs in Gorkum. Ik heb alle drie aangeboden om hen voor te stellen aan mijn netwerk op de beurs – de rest lag in hun handen. Inmiddels werken twee van hen in de binnenvaart, waaronder de jongen die dakloos was – hij heeft net de sleutel van zijn eigen woning gekregen! Dat is influencen to the max!”

Maak je je zorgen over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de binnenvaart?
“Als alle schepen autonoom gaan varen, wordt het problematisch. Maar de scholen kunnen daar nu al op anticiperen. Ook de leerlingen van nu en straks moeten hier verantwoording in dragen. Lees je in, bereid je voor als je ergens voor kiest! Zorg dat je op de hoogte bent van de trends en ontwikkelingen binnen je vak en/of opleiding. Als je naar het STC gaat, ben je jongvolwassen en dus verantwoordelijk voor de keuzes die je maakt. Zorg ervoor dat je geen cliché bent.”

Wat kunnen scholen anders doen?
“De jongeren van nu zijn erg materialistisch en dit wordt gevoed door social media. Ik merk het al op een basisschool waar ik in een groep acht vragen uit een grabbelton mocht pakken. Tien vragen waren: ‘Wat is je salaris?’ Maar kinderen hoeven niet commercieel benaderd te worden om geïnspireerd te raken. Ik ben recentelijk Rotterdams Happy Held geworden en ga langs verschillende basisscholen in Rotterdam om leerlingen bewust te maken van de binnenvaart. Dan neem ik bijvoorbeeld trossen mee en ik vertel wat ik doe. Ditzelfde geldt voor de middelbare school; als je in gesprek gaat met die gasten kom je een stuk verder. Het is trouwens niet alleen de jeugd die zich aangesproken moet voelen; ook ouders moeten geïnteresseerd raken voor de binnenvaart. Om deze reden gebruik ik LinkedIn – ik heb net een win-actie via LinkedIn gedaan en heb vierhonderd mensen ingeloot om een keer mee te varen. Dat wordt nog wel een klus, mijn enthousiasme loopt ook wel eens uit de hand!”

Waar ontbreekt het op de gerichte opleiding aan?
“Praktijk, praktijk en nog eens praktijk. Van een blaadje kun je geen scheepsituaties simuleren en beoordelen.”

Met wie wil je nog graag een keer een vlog opnemen?
“Ik wil met de roeiers mee. Ik wil zien en ervaren wat het werk zo zwaar maakt en die band van de roeiers onderling zo sterk. Het gaat mij niet alleen om de binnenvaart, maar ook om de haven in het algemeen.”

Hoe blijf je op de hoogte nu je zelf minder vaart?
“Door te lezen en via mijn netwerk. Ik vaar nog wel, maar een stuk minder. Het kan gebeuren dat ik ‘s morgens sta te werken en mijn handen openhaal en smerig maak om vervolgens ’s avonds weer in galajurk op een mooi event te verschijnen. Die twee werelden maken mijn leven leuk op dit moment. Ik weet wel dat ik mijn tijd beter kan benutten wanneer ik dit werk vanuit een sponsorship zou kunnen doen.”

Welke sectoren in de haven kunnen ook wel een influencer zoals jij gebruiken?
“Lastige vraag… Ik weet het niet. Ik kan veel vertellen over de binnenvaart en breder over de haven. Het zou zeker werken voor het algemene probleem van personeelstekort op de werkvloer. Maar ik zou willen dat mensen niet zo preuts waren. Mensen zijn bang om wat te delen, vooral de oudere generatie. Het werkt echt, je maakt je wereld groter.”

Wat voor footprint wil je achterlaten?
“Ik hoop dat ik als begeleider gezien word en bijgedragen heb aan ontwikkelingen en innovaties. Ik wil meewerken aan het vergroenen van de haven. Er zijn zoveel ideeën, maar – wederom – we hebben beslismakers nodig.”

Wat wil je de mensen in de stad meegeven uit de haven?
“Bijna iedereen die in Rotterdam is geboren of opgegroeid, heeft wel iets met de haven. Een opa of ander familielid die er werkzaam was… Dit gevoel voor de haven zijn de mensen in de stad kwijtgeraakt – zonde! Wat zo mooi is aan die haven? De mensen die er werken, de visies die worden nagestreefd, maar ook de enorme oprechtheid en loyaliteit die je er treft.”