Skills Navigator Bootcamp gaat mismatch op arbeidsmarkt te lijf

Door middel van een Skills Navigator Bootcamp krijgen jongeren inzicht in welke future proof job hen het beste past in die machtige Rotterdamse haven. De Skills Navigator Bootcamp is één van de vele initiatieven die zijn uitgewerkt in het Leerwerkakkoord Haven, bedoeld om personeel binnenboord te krijgen en te houden.

Niemand tussen wal en schip in Rotterdam-Rijnmond. Met zoveel open vacatures zou haast niemand werkloos mogen zijn in de regio. Hoogste tijd om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar te laten aansluiten, vindt wethouder Richard Moti van Werk en Inkomen (PvdA).

Rotterdam telt circa 36.000 bijstandsgerechtigden. Naar ambitie van het stadsbestuur dient dit aantal de komende jaren te worden teruggebracht naar 30.000. De Rotterdamse haven is met zo’n 184.000 directe en indirecte arbeidsplaatsen één van de grootste banenmotoren van Nederland, het spreekt voor zich dat daar behoorlijke kansen liggen om het aantal langdurig werklozen te reduceren. De gemeente, het Havenbedrijf, het Scheepvaart en Transport College (STC) en Deltalinqs – dat circa zevenhonderd havengerelateerde bedrijven vertegenwoordigt – bundelden de krachten en sloten een akkoord, het zogeheten Leerwerkakkoord Haven, waarin drie sporen zijn uitgewerkt: van school naar werk, van werk naar werk en aan het werk. Te vaak is nog sprake van een mismatch. Opleidingen die niet aansluiten bij een moderne haven, havenpersoneel dat zijn baan verliest of dreigt te verliezen omdat het de knowhow mist om alle ontwikkelingen op gebied van innovatie, digitalisering en het terugdringen van de CO2-uitstoot bij te benen. “Als je gewend bent met fossiele brandstoffen te werken, dan vraagt zonne-energie een omschakeling in het functioneren, en zonder bijsturing of een extra training is niet iedereen daartoe in staat”, beseft Aad van Pelt, als strategisch arbeidsmarkt adviseur verbonden aan het Werkgevers Servicepunt Rijnmond. Omscholing is dan ook een belangrijke pijler in het Leerwerkakkoord Haven.

‘De afstand tussen het bedrijfsleven en de werkzoekenden lijkt steeds groter te worden’

Startgaranties

Het afgelopen jaar zijn er door de gemeente, het Havenbedrijf, het STC en Deltalinqs vooral afspraken gemaakt op strategisch niveau. Hoe krijgen de verschillende partijen die mismatch concreet weggewerkt? Bedrijven schreeuwen moord en brand om personeel. Aan werk dus geen gebrek. Met 36.000 langdurig werkzoekenden zit er een groot potentieel thuis op de bank. De wil om te werken is aanwezig bij de bijstandsgerechtigden, maar ze lopen één voor één tegen een muur op. “De afstand tussen het bedrijfsleven en de werkzoekenden lijkt steeds groter te worden”, weet Van Pelt. “De uitdaging zit ‘m in het dichten van die kloof op de gespannen arbeidsmarkt.” Een aanzienlijk deel van de bijstandsgerechtigden mist aansluiting bij de arbeidsmarkt. Ze kampen met onoverzichtelijke schulden, zijn onvoldoende geschoold… Problemen zijn er echter om op te lossen, stelt Van Pelt. Die oplossingen zijn deels uitgewerkt in het Leerwerkakkoord Haven.

Binnen het Leerwerkakkoord Haven zijn tal van initiatieven uitgerold op de drie bovengenoemde pijlers. Bij het STC is bijvoorbeeld een nieuwe éénjarige opleiding in de maak die jongeren klaarstoomt voor een opleiding op MBO-2 niveau en daarmee voor een baan in de haven. Ingezet wordt ook op een nog bredere samenwerking. In de Waalhaven komt – naar alle waarschijnlijkheid – een soort gezamenlijk clubhuis. Dat ‘clubhuis’ moet uiteindelijk een broedplaats worden, een trainingsplek c.q. werkplaats waar onder meer heftruckopleidingen worden gegeven maar waar ook nieuwe activiteiten ontstaan. Een andere afspraak die door de betrokken partijen is gemaakt, is dat er door het bedrijfsleven voor 2019 en 2020 minimaal duizend carrière startgaranties worden gegeven aan leerlingen die de opleidingen logistiek en maintenance of opleiding tot operator volgen aan het STC, Zadkine College en Albeda College.

‘Wie zich uitsluitend focust op aanstormend talent, blijft uiteindelijk achter. Bedrijven moeten anders gaan denken’

Goudhaantjes

Bedrijven zijn nog altijd op zoek naar het schaap met vijf poten. Van Pelt: “Goudhaantjes worden echter steeds zeldzamer. Met goudhaantjes vullen bedrijven in elk geval niet alle bestaande vacatures op. Wie zich uitsluitend focust op aanstormend talent, blijft uiteindelijk achter. Bedrijven moeten anders gaan denken. Ze moeten investeren in begeleiding, in trainingen. Wij zijn er om bedrijven op dat gebied te ontzorgen.” Bedrijven die langdurig werklozen een baan aanbieden, krijgen van de gemeente een jobcoach toegewezen. Deze jobcoach assisteert de nieuwe werknemer op allerlei vlakken: van hulp bij het aflossen van schulden tot begeleiding om weer in het werkritme te komen. “Er is een ommezwaai in denken nodig bij bedrijven. Wees flexibeler in de werktijden bijvoorbeeld, of denk mee met een regeling voor kinderopvang. Sommige bijstandsgerechtigden zijn alleenstaande ouders. Als je hen bijvoorbeeld werktijden biedt die parallel lopen aan de schooltijden bied je hen zoveel meer perspectief. Voordeur open, achterdeur dicht, dat moet het uitgangspunt zijn in het personeelsbeleid. Ofwel: probeer het personeel te behouden voor je bedrijf.” Van Pelt vervolgt: “Je bent als bedrijf pas aantrekkelijk als je het werkgeverschap beter invult dan de buurman. De secundaire arbeidsvoorwaarden gaan een steeds grotere rol spelen, zowel bij geschoold als ongeschoold personeel. Ga je daar als bedrijf niet in mee, dan heb je over vijf jaar amper meer bestaansrecht. De Maasvlakte is ver weg voor velen, het openbaar vervoer is niet ideaal. Voor wie in het centrum van Rotterdam woont, is Utrecht sneller en makkelijker te bereizen dan de Maasvlakte. Veel werkgevers beschouwen het woonwerkverkeer niet als hun probleem. Met deze houding ga je het niet lang meer redden. Je zult als bedrijf met je personeel moeten meedenken. Zet bijvoorbeeld een (water)busje in voor je personeel dat niet beschikt over een auto.”

Future proof

Jakolien van der Poel, assistent projectleider van het LeerWerkLoket Rijnmond heeft met behulp van Interreg, een Europees fonds voor Regionale Ontwikkeling, een methode ontwikkeld om de mismatch tussen vraag en aanbod in de haven een halt toe te roepen: Skills Navigator Bootcamp. De belangrijkste vragen die zij zich heeft gesteld: welke banen zijn future proof in de haven? En welke skills zijn nodig voor deze future proof banen? “Een koerier heeft tegenwoordig bijvoorbeeld niet alleen een rijbewijs nodig; hij moet ook een iPad kunnen bedienen. ”In het kader van Skill Navigator Bootcamp is onderzoek gedaan naar de 21st century skills, vaardigheden waar je anno 2019 op wordt afgerekend. Door de enorme opkomst van social media bijvoorbeeld heb je als werknemer tegenwoordig fake nieuws van het echte nieuws te onderscheiden. Hoe filter je het nieuws? Hoe voorkom je dat je alles klakkeloos overneemt? Deze skills waren in een eerder tijdperk, het tijdperk zonder Facebook en Instagram, minder relevant. De Skills Navigator Bootcamp is bedoeld voor jongeren tot 27 jaar die hun toekomst nog niet hebben uitgestippeld omdat ze niet weten wat ze willen en kunnen. Door middel van een talentenscan krijgen ze inzicht in hun competenties, in waar ze wel en waar ze geen energie van krijgen. “We doen dat op een speelse manier die past bij deze doelgroep”, stelt Van der Poel. “We stellen ze geen honderden vragen; we spelen een soort Twister gebaseerd op de neuropsychologie. In de loop van de dag vallen de puzzelstukjes samen en weten zij welke baan of in elk geval welk baanprofiel het beste bij hen past.” De volgende stap is de haven experience, waarvan de eerste editie staat gepland op 1 oktober. Op de RDM-campus maken deze jongeren kennis met diverse beroepen die in de haven beschikbaar zijn. Ze kunnen die dag een stukje rijden met een vorkheftruck, een steiger beklimmen, ze krijgen les van een pijpfitter, leren hoe je een stopcontact uit elkaar haalt… Ze leren wat ze leuk vinden, maar tegelijkertijd ook waar ze niet voor geschikt zijn. Als je hoogtevrees hebt, heb je het immers niet naar je zin als steigerbouwer. Vervolgens krijgen ze bij Deltalinqs een training van twee tot zes weken. Met dat vakcertificaat kunnen ze direct aan de slag in de haven. Een win-winsituatie.

Verschil maken

Van Pelt en Van der Poel staan ondertussen te popelen om middels de Skills Navigator Bootcamp uitvoering te geven aan het Leerwerkakkoord Haven. “Met dit Leerwerkakkoord kunnen we het verschil gaan maken. Voorheen waren er al de nodige initiatieven, stuk voor stuk met de beste bedoelingen maar dat waren losse initiatieven zonder bestuurlijke dekking en zeer gefragmenteerd. De krachten zijn nu gebundeld, dat zet zoveel meer zoden aan de dijk. We vinden net als de wethouder dat iedereen die fysiek gezond genoeg is in Rotterdam-Rijnmond moet participeren op de arbeidsmarkt. Nu de neuzen dezelfde kant opstaan, zouden we die openstaande vacatures in de haven moeten kunnen opvullen.”