De dirigent aan boord

Als vijfjarig jongetje voer Michel Rouw met zijn vader, moeder en zusje over van Amsterdam naar Suriname. Met een schip van de KNSM (Koninklijke Nederlandse Stoomboot-maatschappij). Zijn vader was beroepsmilitair en stond in contact met de scheepsleiding. Rouw: “Als kind mocht ik in het stuurhuis komen en daar is de liefde voor het water ontstaan.”

Sindsdien is het nooit meer goed gekomen, stelt Rouw lachend. “Onze tijd in Suriname was geweldig, maar ook in Duitsland en Nederland hebben we op verschillende plaatsen gewoond. Ik ben wel zeventien keer in mijn leven verhuisd, maar toen mijn ouders vertelden dat we gingen verkassen naar Scheveningen, wist ik niet hoe snel ik mijn koffers moest pakken. Het voelde alsof we de loterij hadden gewonnen. Weer heerlijk dichtbij de zee. Het zwervende bestaan paste prima bij mij, ook in mijn werkende leven was ik vaak tijden van huis.”

Drieluik

Sinds een aantal jaar vindt Rouw het geweldig om zijn werk als loods, maar ook schepen en bemanning, vast te leggen. Fotografie als hobby. “Mijn dochter heeft me aangestoken”, vertelt Rouw. “Zij was degene die op haar elfde een prachtige Canon kocht en later de Fotoacademie ging doen. Eerst ging ik wat beelden maken met mijn iPhone, maar al snel kocht ik een Sony camera. Nu staat fotograferen even op een laag pitje, omdat mijn vrouw en ik net een nieuwe woning in Vlissingen hebben gekocht en daar gaat veel tijd in zitten. Ik heb een Instagramaccount en daar zet ik vaak een drieluik op. Een serie die bij elkaar hoort. Bijvoorbeeld een loods die onderweg is naar een schip, dan een foto dat hij aan de touwladder hangt en als derde een beeld vanuit het stuurhuis.”

“Ik wist niet hoe snel ik mijn koffers moest pakken. Het voelde alsof we de loterij hadden gewonnen”

Rouw was in het verleden matroos, stuurman en kapitein, maar stapte in 1997 over naar het loodswezen. “Een loods is iemand die de kapitein adviseert en schepen veilig de haven in en uit leidt”, vertelt hij. “Vaak buitenlandse schepen, dus dan is het handig dat iemand de regelgeving en de weg in de haven kent. In de meeste landen, in Nederland ook, bestaat er een loodsplicht. Ik voel me vaak de dirigent aan boord, omdat je als loods de anderen aanstuurt. Via de kapitein geef ik roer- en machineorders en via de portofoon worden de sleepboten en roeiers aangestuurd. En ondertussen komen de mooiste plaatjes voorbij, maar tijdens het manoeuvreren is er vaak geen tijd om foto’s te schieten.”

Helikopter

Tijdens de reis als loods staat Rouw vaak in het stuurhuis en dan heeft hij wél ruimte om mooie momenten vast te leggen. “Foto’s van bovenaf”, vertelt hij. “Ik kan laten zien wat er beneden op het water gebeurt. Soms, als ik met de roeiers meevaar, kan ik vanaf het water foto’s maken. Dan bekijk ik het vanuit een ander perspectief. Ook maak ik weleens beelden vanuit de helikopter, maar op het moment dat ik gehoist wordt gaat dit natuurlijk niet. Zo jammer, want dat ziet er zo spectaculair uit. En soms mag je ook niet fotograferen omwille van de veiligheid. Naast havenfotografie ben ik ook geïnteresseerd in straatfotografie. Ik houd van mensen. Die foto’s bewerk ik vaak, terwijl ik de havenfoto’s rauw wil houden.”

Bijzonder

Zijn werk doet hij nog steeds met veel enthousiasme. “Soms vergeet ik weleens hoe bijzonder mijn baan is. Als loods ben je een schakel in de grote keten van de Rotterdamse haven. Ik vind het echt een kick om met zoveel wildvreemden samen te werken. Mensen met dezelfde achtergrond. Aan de ene kant ben ik een einzelgänger, want ik stap aan boord, doe mijn werk en ga weer weg. Aan de andere kant toch ook een teamplayer, want je doet het samen. Je hebt met elkaar het doel om een schip veilig de haven in of uit te brengen. Vroeger stond ik soms aan boord met handen en voeten uit te leggen wat de bedoeling was, maar nu spreekt bijna iedereen Engels. Het is wat dat betreft makkelijker geworden.” Ook qua techniek is er veel veranderd, meent hij: “De apparatuur aan boord is nu veel moderner, maar ook onze eigen navigatieapparatuur die wij op marginale schepen meenemen is hightech. Met behulp van deze apparatuur varen wij schepen met een lengte van vierhonderd meter en een diepgang van een dikke tweeëntwintig meter de Rotterdamse haven in en uit.”

‘Als loods ben je een schakel in de grote keten van de Rotterdamse haven’

Op Instagram volgt Rouw andere fotografen. Ongeveer driehonderd in totaal. “Ik kan ook weer dingen van hen leren. Kijken welke technieken zij toepassen. Ik houd van rauw en industrieel. De haven is nu eenmaal rauw en hard en dat wil ik in mijn foto’s laten zien. Wij hebben zelf een pand gekocht in Vlissingen, aan het water. Ook in mijn industriële woning komt het water weer terug. Wij hebben bijvoorbeeld fotobehang van vier meter twaalf bij vier meter laten maken van de oude Scheldewerf uit 1953. Zo haal ik het oude Vlissingen naar binnen. Dat vind ik te gek!”

Wereldwijd

Rouw werkt één week op en één week af en als hij dan thuis is geniet hij van zijn huis en het uitzicht. “Vroeger gingen we vaak met onze kinderen en de caravan op pad, tegenwoordig gaan we vaak naar vrienden in Kroatië. Lekker varen en barbecueën”, gaat hij verder. “Voor mijn werk voer ik in de beginjaren wereldwijd. Soms zelf laden en lossen met de scheepskranen, altijd bezig met lading en het onderhoud van het schip… Je zag vooral veel van de haven en de zee en minder van het land zelf. Het was hard werken, maar wel een heel intensieve band met elkaar aan boord. Je deelde letterlijk lief en leed. Samen aanpakken en daarna een pot bier, en dat vijf a zes maanden lang. Heel anders dan aan de wal, waar je na een werkdag de deur achter je dicht trekt en naar huis gaat. Wat ik nog heel graag zou willen is terug naar Paramaribo. Kijken waar ik gewoond heb. Ik was te klein om er veel van te herinneren.” 

Inspiratie

Het boek Report Rotterdam van Freek van Arkel is zijn inspiratiebron voor zijn foto’s als loods, stelt Michel. “Een ‘musthave’ voor iedereen die graag naar beelden van de Rotterdamse haven kijkt.” Voor foto’s die niets met de haven te maken hebben, kijkt hij graag naar het werk van fotografen zoals Ed van der Elsken, Stephan van Fleteren en Robin de Puy. “Ik ben gek op foto’s van scheepvaart en haven, maar ook op straatfotografie. Een moeilijke combinatie. Toch hoop ik ooit een foto te maken aan boord van een schip met bemanning erop waardoor je dit gecombineerde effect krijgt.”

Benieuwd naar foto’s van Michel? Kijk dan op Instagram:

@Pilot_DMR en @michelrouw