In het heetst van de strijd

Het trainingscomplex van Falck Fire Academy op de Maasvlakte ligt er desolaat bij. Wie hier achteloos voorbij rijdt, zal in eerste instantie schrikken: uitgebrande woningen en tankwagens, autowrakken, reddingssloepen en industriële installaties. Zij vormen samen met een groot oefenschip en het indoor bad het kloppende trainingshart van Falck. Robbert van der Veen, managing director van Falck Emergency, zorgt voor een even warme ontvangst als het vuur dat buiten woedt tijdens een van de vele trainingen.

Het internationaal opererende Falck richt zich volledig op hulpverlening. Het bedrijf heeft zijn roots in Denemarken, waar het 110 jaar geleden als particuliere brandweer- en ambulancedienst begon. Al snel volgden internationale expansie en uitbreiding van taken. Zo werden opleiding en training een belangrijk specialisme. Onder de naam Group 4 Falck zat het bedrijf ook enige tijd in de security maar deze dienst is weer afgestoten. Falck is momenteel actief in 43 landen.

De Nederlandse tak van Falck heeft trainingslocaties op de Maasvlakte, in Rotterdam, Amsterdam, Utrecht en Den Oever. Het bedrijf werkt aan veiligheidsadvies, opleiding en training voor industriële brandbestrijding en gebouwbrandbestrijding. Ook levert het veiligheidstrainingen voor de scheepvaart, offshore en windenergiesector. Voor de bedrijven in de Rotterdamse haven is het trainingscentrum op de Maasvlakte een belangrijke oefenlocatie, waar realistische industriebrandscenario’s worden getraind.

Robbert is trots op deze locatie, maar ook op de andere specialistische werkzaamheden van het concern: “Wist je dat we ook uitvoerende brandweerdiensten voor de industrie hebben? Zo exploiteert Falck Fire Services brandweerkazernes met gespecialiseerde eenheden en specialistisch personeel op rangeerterrein Kijfhoek in Zwijndrecht en op het Chemiepark in Delfzijl. Daarnaast hebben we de beschikking over een Offshore Emergency Response Team, dat 24 uur per dag en zeven dagen in de week wereldwijd inzetbaar is bij brand en andere noodsituaties aan boord van schepen. Onze eigen instructeurs maken deel uit van dit team en bij behoefte vliegen we specialisten uit andere landen in.” Geen ramp op crisis te groot voor Falck, wil Robbert maar aangeven.

Falck en de Maasvlakte
In 1985 vestigden Brandweer Rotterdam, het Gemeentelijk Havenbedrijf, Smit Tak en de Nederlandse Veiligheidsdienst samen een groot oefencentrum op de Maasvlakte: RISC, Rotterdam International Safety Centre. Aanvankelijk waren de buren in de Rotterdamse haven de belangrijkste klanten, maar in de loop der jaren kwamen er steeds meer internationale hulpverleners hierheen om te trainen. In 1998 verhuisde RISC naar de huidige locatie aan de Beerweg en in 2004 nam Falck het terrein over. Nu herhaalt de geschiedenis zich. In 2018 verloopt het contract met het Havenbedrijf voor het gebruik van het huidige terrein. Robbert: “Dus we gaan verhuizen. In september 2017 start de bouw van ons nieuwe kennis- en trainingscentrum, een paar honderd meter hier vandaan. Zeven maanden later hopen we het nieuwe centrum in gebruik te nemen.”

Veranderingen
Wandelend over het immense oefenterrein vertelt Robbert over de veranderende veiligheidsnormen. Deze hebben ook invloed op de ontwikkeling van het nieuwe trainingscomplex van Falck. “Sommige risico’s veranderen niet”, legt hij uit. “Zo kunnen bij de hoogrisicobedrijven in de haven altijd lekkages, branden of explosies plaatsvinden. Maar de manier waarop we mensen voorbereiden op calamiteiten als deze verandert wel. De techniek biedt nieuwe mogelijkheden. Zo gaan we op het nieuwe centrum praktijktraining met echt vuur combineren met technologieën als Virtueel Reality en interactieve computersimulaties. Ook gaan we nog meer aandacht besteden aan aspecten van milieu, veiligheid en omgeving.” Het havengebied is enorm gegroeid en bedrijven zitten dichter op elkaar dan vroeger. Daardoor verandert de situatie waarin calamiteiten zich kunnen voordoen. “Daar spelen we op in en in het nieuwe centrum kan dat nog beter dan hier aan de Beerweg.”

Eigen training
Wereldwijd is Falck de grootste geprivatiseerde brandweer- en ambulancedienst. Robbert: “We zijn actief bij grote industrieën maar ook op luchthavens. Falck traint niet alleen, Falck voert ook uit. De vliegvelden van onder andere Rio de Janeiro en Lissabon hebben een bedrijfsbrandweer die door ons is georganiseerd en bemand. Omdat we in zoveel landen actief zijn en zoveel verschillende klanten hebben, wisselen we veel kennis en deskundigheid met elkaar uit. De ervaringen en expertise van de vestigingen in Azië of Zuid-Amerika kunnen we ook in Nederland toepassen. Dat is de kracht van een internationale organisatie. We bundelen kennis en capaciteit van al onze specialismen wereldwijd, zodat we optimaal van elkaar kunnen leren en onze kennis en kunde voortdurend kunnen vernieuwen en verbeteren.”

Bijkomend voordeel van het grensoverschrijdende werk van Falck is volgens Robbert dat ze precies weten welke instructeurs goed uit de voeten kunnen in welke landen en culturen. “We hanteren hier een competentiematrix voor. Zaken doen in de Verenigde Arabische Emiraten is nu eenmaal anders dan zaken doen in Duitsland.”

Full Safety Cycle
Door de jaren heen is de aandacht voor veiligheidsaspecten in de industrie enorm toegenomen. Bedrijfscontinuïteit, zorg voor mens en omgeving, imago en wet- en regelgeving zijn de belangrijkste drijfveren voor deze ontwikkeling. Ook is de maatschappelijke betrokkenheid van bedrijven groter geworden. Om veiligheidsvraagstukken bij bedrijven goed op te pakken, gebruikt Falck de Full Safety Cycle. In vijf stappen: veiligheidsbeleid, preventie, voorbereiding, interventie en nazorg. “Wij adviseren en ondersteunen bedrijven bij de ontwikkeling van een safety cycle die past bij de aard van hun processen en risico’s. Het veiligheidsniveau in de Rotterdamse industrie ligt al hoog; de uitdaging is om minimaal op dit niveau te blijven.”

Beslissingsbevoegdheid
Wat Robbert ziet: de haven zelf is gegroeid, net als de bedrijven die hierbinnen actief zijn. Was het vroeger ‘ons kent ons’ met een lokaal geregelde bedrijfsvoering. Nu is dienstverlening formeler en geïnternationaliseerd. De basis ligt bij inkoopprocessen. In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat de aandeelhouders vaak niet meer in de haven zitten. We moeten meer reizen en meer overleggen om zaken te bespreken. Dat heeft ook een positief effect, trouwens. Er zijn zoveel meer kapitaalkrachtige partijen betrokken bij het proces, dat de mogelijkheden om maatregelen te realiseren vergroot worden. Daardoor kunnen we met elkaar veiligheidsplannen naar een hoger niveau tillen. Maar de afstemming met de klant is wel complexer geworden.”

Vergelijking met andere havens
Een haven staat tegenwoordig niet meer op zichzelf. Ook voor de Rotterdamse haven wordt gekeken naar andere havens. “We werken veel samen met overheid en bedrijfsleven in Europa en daarbuiten”, stelt Robbert dan ook. “Mooi voorbeeld is het LNG Masterplan dat onder de vlag van de Europese Commissie is ontwikkeld. In dit project hebben publieke en private partners uit Europa samengewerkt om uniforme richtlijnen en procedures voor veiligheid en incidentbestrijding rond vloeibaar aardgas te realiseren. In Nederland hebben we op dit gebied al veel kennis, door de belangrijke rol die ons land speelt in de internationale distributie van LNG. In Nederland realiseren we ons niet altijd hoe hoog het veiligheidsniveau in onze samenleving en industrie is. De lat ligt hoog. Buitenlandse partners zien ons als voorbeeld bij internationale benchmarking. Daar zijn we trots op, maar we blijven zelf natuurlijk ook kijken naar goede voorbeelden waarvan wij weer kunnen leren.”

We vergelijken internationaal met andere havens, maar we kijken ook naar samenwerking binnen de landsgrenzen. Zo werken we op het gebied van nieuwe technieken werken samen met een Virtual Reality bedrijf uit Delft. Samen ontwikkelen we software voor het VR-programma van Falck. En we kijken naar trends en veranderende behoeften in de hulpverlening. Zo experimenteert de brandweer in Nederland met variabele voertuigbezetting, wat betekent dat bij sommige typen incidenten kleinere eenheden met minder mensen uitrukken dan een standaard-tankautospuit met zes man. Dit flexibele uitrukconcept heeft Falck in Denemarken al eerder ontwikkeld.”

Wat baart je zorgen?
Veranderingen zijn goed, maar Robbert heeft ook zorgen: “We moeten er met elkaar waken voor over-organisatie. Realistische incidentscenario’s moeten de basis blijven onder ons werk. Het is niet altijd nodig om binnen de industrie te trainen voor een binnenbrand. Zo kunnen we onnodige investeringen voor vakbekwaamheid, materieel en materiaal voorkomen. Bekijk ook regelmatig wat je daadwerkelijk wel en niet nodig hebt: if you do what you did, you get what you got.”