EEN EERLIJK VERHAAL OVER DUURZAAMHEID

Bij Samskip is duurzaamheid geen loze kreet. Al jarenlang zet het bedrijf zich in voor een schoner en groener klimaat, te beginnen bij zichzelf. Multimodaal transport, een schonere vloot maar vooral: de voortrekkende hand reiken naar anderen. Dat laatste doen ze deze maand ook weer tijdens Samskip’s Sustainability Day. Want, zo menen, Laurens Dourleijn, Thijs Goumans en Erik Hofmeester, duurzaamheid lukt alleen sámen.

Samskip is al lange tijd bezig met duurzaamheid, stelt Laurens Dourleijn, Manager Sustainability bij het bedrijf. Samen met zijn collega’s Thijs Goumans en Erik Hofmeester is hij neergestreken in een directiekamer in het kantoor aan Waalhaven. Het is vroeg en de zon is nog niet helemaal op. Buiten verlichten de schepen van Boskalis de nog donkere lucht.

Al tijdens zijn studie Bedrijfskunde wist Dourleijn dat hij ‘iets’ met duurzaamheid wilde gaan doen. “Die transitie zou er hoe dan ook komen. We bevinden ons in een zeer boeiende tijd, vooral voor diegenen die geïnteresseerd zijn in havens en duurzaamheid. Bij Samskip vinden er al lange tijd veel interessante ontwikkelingen plaats. Fundamenteel is ons multimodale transportsysteem; we richten ons niet alleen op zeevaart, maar ook op binnenvaart, wegvervoer en spoorvervoer. Allemaal binnen de Europese markt, die momenteel nog wordt gedomineerd door vrachtwagens.” Dankzij Samskip’s uitgebreide netwerk in de havens kunnen zij goederen leveren van deur tot deur. Dit is niet alleen efficiënt, maar ook duurzaam, meent Dourleijn. “Het reduceert soms wel zeventig procent of meer CO2-uitstoot! Inzetten op multimodaliteit is de eerste grote klap die gedaan moet worden voordat we ons bezig gaan houden met de energietransitie. Voordat je praat over alternatieve brandstoffen, kijk eerst naar de efficiëntie van het huidige systeem. De duurzaamste vorm van energie, is de energie die we kunnen besparen.”

Multimodaal transport
Samskip beschikt over een uitgebreide vloot van 19.000 containers, eigen schepen, vrachtwagens en treinen, en werkt daarnaast samen met verschillende partners om multimodaal transport mogelijk te maken, stelt Thijs Goumans, verantwoordelijk voor de commerciële activiteiten in Duitsland en de Benelux. Goumans: “Met dit netwerk onderscheiden we ons in Europa. We hebben de afgelopen twintig tot vijfentwintig jaar actief gewerkt aan het verschuiven van transport van de weg naar de binnenvaart en het spoor. Dat levert de snelste en gemakkelijkste winst op. Wegvervoer is onze grote concurrent omdat het vaak wordt gezien als sneller en betrouwbaarder, maar qua duurzaamheid is het echt in het nadeel.” De uitdaging ligt in de hang naar snelheid in de transportketen die vaak is ingericht op wegvervoer, voegt hij daaraan toe. Goumans lacht even. “Ik haal er voldoening uit om klanten de talloze voordelen te tonen van het ‘anders denken’ en waar mogelijk flexibel te zijn. Multimodaal vervoeren kost net even wat meer tijd en soms heerst het idee dat al die (over)stappen risico met zich meebrengen, maar dat is absoluut niet waar. Het brengt zelfs mínder risico met zich mee dan enkel wegvervoer. Denk bijvoorbeeld aan het toenemende chauffeurstekort en de kans op files.”

Het optimaliseren van Samskip’s netwerk is een cruciaal en ongoing process, stelt Goumans. “We kijken nu naar nieuwe diensten en routes om onze schaal te vergroten. Een voorbeeld hiervan is het uitbreiden naar Finland en Letland.”

Om de winst voor zichzelf en voor de klant inzichtelijk te maken, vind je op de website van Samskip een zogenaamde carbon calculator. “Daarmee bereken je eenvoudig de totale hoeveelheid uitstoot én zie je meteen wat het verschil is tussen wegvervoer en multimodaal transport”, stelt Dourleijn. Op die manier kan de klant dus zélf zien welke impact verschillende vervoerswijzen hebben. Dourleijn: “Ik geloof dat een goed carbon footprinting systeem het fundament kan zijn voor CO2 reductie. Daarom zetten wij in op het nauwkeurig berekenen van die carbon foodprint. Die informatie is voor ons allemaal zo nuttig.”

Varen op waterstof
Zoals Dourleijn eerder opmerkte, is het in eerste instantie essentieel om het multimodale systeem op orde te hebben. Maar vervolgens kunnen brandstoffen het verschil maken. Denk aan treinen en vrachtwagens die op groene elektriciteit rijden en schepen die op biofuels of andere alternatieve brandstoffen varen, CO2 opvangen en hergebruiken en veelbelovende nieuwbouw. Erik Hofmeester, als verantwoordelijke voor de schepenvloot, kan hier alles over vertellen.“In 2023 hadden we al vijf schepen die honderd procent op biofuels varen”, steekt hij van wal, “wat neerkomt op twintig procent van de hele vloot. Hiermee verminderen we maar liefst 89 procent van de CO2-uitstoot per schip.” Eveneens in 2023 heeft Samskip vijftienduizend ton biofuels gekocht, wat resulteert in een vermindering van 45 duizend ton CO2. Hofmeester herinnert zich dat dit plan op enige weerstand stuitte, omdat er twee miljoen euro extra voor neergelegd moest worden. “Maar de berekening is als volgt: als je het per container, frisdrank flesje of paar schoenen bekijkt, komt het neer op enkele centen extra kosten. Ben je bereid om negentig procent minder CO2 uit te stoten voor een tien cent hogere prijs voor je nieuwe schoenen? Ja toch? Toen de CEO dat hoorde, besloot hij: ‘we gaan het toch doen.’”

Maar deze nieuwe brandstof bunker je niet even in je schip. “Je had toen goedkeuring nodig van de vlaggestaat en moest testen uitvoeren”, weet Hofmeester te vertellen. “We hebben het eerst beperkt getest op onze eigen schepen. Pas toen het bewezen succesvol was, hebben we het uitgerold naar gecharterde schepen.” En dan nog iets: Samskip heeft twee jaar geleden twee LNG-schepen aangekocht, waarbij nu een project loopt om een waterstofinstallatie op de schepen te bouwen (als een retrofit). “En bij twee schepen hebben we CO2-capture – opnieuw een flinke investering”, zegt Hofmeester niet zonder trots. “Hierbij wordt dertig procent van de CO2 opgevangen en in tanks opgeslagen. Dit wordt afgegeven aan de wal, en kan dan in een broeikas worden losgelaten zodat er weer tomaten op kunnen groeien.”

‘Laat maar zien dat niet alles perfect verloopt. Dit is de grootste uitdaging waar we ooit voor hebben gestaan.’

En dan is er de nieuwbouw. Een methanolschip dat naar IJsland zou moeten varen onder zware weersomstandigheden, hopelijk al in 2026. Ook zet Samskip in op innovatie in de binnenvaart en ontdekken ze mogelijkheden tot elektrificatie. Voor de zeegaande schepen kijkt men naar de mogelijkheden om (gedeeltelijk) elektrisch te varen en het energieverbruik verder te verlagen door bijvoorbeeld het gebruik van zeilen. En, last but not least, de grote trots, zijn de waterstofschepen. Twee schepen van middelgroot formaat, zeer energiezuinig gebouwd en honderd procent stil en groen. “Er komt alleen water uit de schoorsteen! Half 2025 worden ze geleverd; de Samskip SeaShuttle, the first zero emission short sea container vessel in the world. Deze schepen zullen van Rotterdam naar Noorwegen varen. Later zal dit schip zelfs met gereduceerde bemanning en daarna zelfs autonoom kunnen varen.”

Vallen en opstaan
De tijd waarin bedrijven slechts een verplichte dosis ‘groen’ toevoegden, behoort nu echt tot het verleden. Mede dankzij de nieuwe rapportage-wet, CSRD, op het gebied van sustainability; deze wet richt zich intensief op het evalueren van duurzaamheidsprestaties van grote bedrijven wereldwijd. De CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) gaat de boel flink op z’n kop zetten, zegt Dourleijn enthousiast. “Het wordt voor elk bedrijf relevant en is de eerste prioriteit voor iedereen die met duurzaamheid bezig is.” Aan Samskip ook de inspannende en tijdrovende taak om veel – veel! – informatie te verstrekken. En dat is alleen maar goed. Dourleijn: “Dit helpt ook om een eerlijk verhaal te vertellen over wat je doet en nog niet doet. Je kunt er niet meer omheen, je kunt je nergens meer achter verschuilen.” Duurzaamheid kent haar uitdagingen, stelt hij. “Het gaat over vallen en opstaan, over leren en jezelf verbeteren. Dát is het verhaal dat verteld moet worden. Bedrijven zijn soms terughoudend, bang om fouten te maken of op de vingers getikt te worden. Maar we leren allemaal. Onze boodschap is: ‘dit is wat we doen, we zijn op de juiste weg, maar we blijven ook leren.’ Het is niet erg om te laten zien dat niet alles perfect verloopt. Dit is immers de grootste uitdaging waar we ooit voor hebben gestaan als bedrijf, als haven.” Overigens heeft Samskip al een vrijwillige audit ondergaan op een toonaangevend ratingplatform. Hierbij behaalden ze een plaats in de bovenste twee procent en ontvingen ze een gouden medaille. “Dat geeft ons moed!”

Alle hens aan dek
Het streven naar een eerlijk verhaal, dat van vallen en opstaan, zal ook centraal staan tijdens Samskip’s Sustainability Day die binnenkort plaatsvindt in het Maashotel. Dourleijn: “We hebben een overweldigend aantal aanmeldingen ontvangen, van mensen uit de gehele keten. Tijdens dit event vindt sowieso de ‘steel cutting ceremony’ van de waterstofgedreven Seashuttle schepen plaats, die laat zien dat er daadwerkelijk aan de schepen gebouwd wordt.” Nee, er zal geen showcase worden gepresenteerd, noch zal er worden opgeschept, beloven de mannen. Dourleijn: “Duurzaamheid is weliswaar verweven in ons hele bedrijf, in ons DNA. We streven naar verandering en blíjven streven naar verandering. Maar de insteek van die dag is: we doen dit niet alleen, we hebben elkaar nodig. We delen onze verhalen en luisteren naar de verhalen van klanten en partners. Waar lopen zij tegenaan, wat zijn hun gedachten?”

Want samenwerking is essentieel. Hofmeester: “Voor een groene toekomst is een stevige infrastructuur vereist. Als we als haven daadwerkelijk zero-emissie willen worden, dan moeten alle betrokkenen, van verladers tot vervoerders, leveranciers van moleculen voor de nieuwe brandstoffen tot aan de politiek, bereid zijn om samen te werken en zich aan te passen.” Samskip vervult graag die leidende rol. “Wij willen pioniers zijn. En tijdens de Sustainability Day willen we deze voortrekkersrol echt op ons nemen. Mét een eerlijk verhaal.”