RUSTIG SLAPEN ONDER DE ROOK VAN DE HAVEN

De Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) is een onmisbare schakel in de veiligheid van de Rotterdamse haven. Sander Laurentius, Inspecteur Industriële Veiligheid, waakt over de naleving van veiligheidsprotocollen bij chemische bedrijven. Bovendien volgt hij een intensieve opleiding om Adviseur Gevaarlijke Stoffen te worden. “Ik krijg altijd een exclusief kijkje achter de schermen.”

Geboren en getogen in Hoogvliet, had Sander (41) altijd al een sterke band met het havengebied. Zijn vader en schoonvader werkten beiden in de haven: de een bij een opslagbedrijf, de ander bij een productiebedrijf. Sander’s talent voor scheikunde bracht hem naar de Technische Universiteit Delft, waar hij een bachelor in Biochemische Technologie en een master in Chemische Technologie behaalde. Zijn carrière begon bij een ingenieursbureau in Alphen aan den Rijn, vertelt hij terwijl we elkaar ontmoeten op het VRR-kantoor in Spijkenisse. Hier ontwierp hij systemen voor de bewerking van olie en gas, zowel voor de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) als voor internationale bedrijven in het Midden-Oosten. Een hoogtepunt in zijn vroege carrière was het ontwerpen van een van de eerste groengasinstallaties van Nederland.

Later richtte hij zich, samen met zijn voormalige baas, op duurzame ontwikkelingen en CO2-hergebruik technologieën, waarvan hij mede-patenthouder is. “Het is een geweldige ervaring om iets te creëren dat daadwerkelijk een positieve impact op het milieu kan hebben,” zegt Sander enthousiast.

Nieuwe richting
Toch besloot Sander vier jaar geleden om een nieuwe koers te varen. “Het ging niet snel genoeg. Mijn ontwikkeling stokte door de langdurige ontwikkelingsprocessen en het wachten op financiering,” legt hij uit. Hij zag een kans bij de VRR, mede door zijn vrijwilligerswerk bij het noodhulpteam van het Rode Kruis, waar hij betrokken was bij grootschalige medische incidenten in de regio. “Toen ik een vacature voor Toezichthouder Industriële Veiligheid zag, wist ik dat dit mijn kans was. Ze zochten iemand met kennis van chemische technologie, wat ik had. Het leek me geweldig om weer actief te zijn in de chemische industrie hier in de haven.” Het werk van Sander draait om twee belangrijke pijlers: het toezicht houden op bedrijfsbrandweren en inspecties van Seveso-inrichtingen. “Bedrijven die aanzienlijke risico’s vormen vanwege de gevaarlijke stoffen waarmee ze werken, kunnen verplicht worden om een eigen bedrijfsbrandweer te hebben,” legt Sander uit. “Wij controleren of deze bedrijfsbrandweren goed zijn uitgerust en voorbereid op mogelijke incidenten. Dit omvat het inspecteren van de apparatuur en middelen, zoals hydranten, brandweervoertuigen en andere noodvoorzieningen. We kijken of alles goed onderhouden is en of de voertuigen snel en effectief kunnen reageren op noodgevallen. Ook evalueren we de opleiding en certificering van het brandweerpersoneel.”

Daarnaast is de tweede pijler van zijn werk het handhaven van strenge Europese veiligheidsrichtlijnen bij bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken. “Bij Seveso-bedrijven controleren we of zij een gedegen veiligheidsbeheersysteem hebben,” zegt Sander. “Dit doen we samen met de DCMR, de Nederlandse Arbeidsinspectie en soms Rijkswaterstaat.” De inspecties zijn gedetailleerd en technisch van aard. “We beginnen met een voorstelronde bij het bedrijf, gevolgd door een visuele inspectie van de installatie. We controleren of alle maatregelen die in de documenten zijn beschreven, daadwerkelijk aanwezig en goed onderhouden zijn. Dit omvat alles, van de staat van de opslagtanks en leidingen tot de werking van noodsystemen zoals blusinstallaties en overdrukventielen.”

Sproeiers
Een veelvoorkomend probleem dat Sander tegenkomt, is dat bedrijven vaak externe experts inhuren voor hun veiligheidsmaatregelen, maar daardoor soms de kern van hun eigen veiligheidsbehoeften over het hoofd zien. “Een treffend voorbeeld is een blussysteem bij een groot bedrijf. De ontwerper had netjes berekend hoeveel schuim en water er theoretisch nodig was, maar in de praktijk gebruikte het bedrijf niet genoeg schuim. Dit kan ernstige gevolgen hebben bij een brand.”

Blussystemen zijn vaak veel complexer dan ze lijken, legt hij uit. “Een goed werkend blussysteem vereist niet alleen de juiste hoeveelheid blusmiddel, maar ook een slim ontwerp van de leidingen en sproeiers. De druk moet precies goed zijn om het blusmiddel gelijkmatig over het vuur te verspreiden. Bovendien moeten de sensoren en kleppen die het systeem activeren, regelmatig getest en onderhouden worden om storingen te voorkomen. Als één onderdeel hapert, kan dat desastreuze gevolgen hebben.”

Een van de grootste uitdagingen in zijn werk is de balans die bedrijven proberen te vinden tussen veiligheid en economische belangen. “Iedereen wil veiligheid, maar dat kost geld,” zegt Sander. Bedrijven kunnen zich niet veroorloven om veiligheidsaanbevelingen te negeren, omdat incidenten niet alleen leiden tot schade en verlies, maar ook tot negatieve publiciteit en problemen met aandeelhouders. “Ons advies wordt meestal serieus genomen, maar soms moeten we onze standpunten voor de rechter verdedigen.”

Soms aarzelen bedrijven om aanbevelingen op te volgen vanwege de kosten en de impact op hun activiteiten. “Bedrijven lijken soms te denken: als deze installatie niet voldoet, moet ik misschien alle honderd anderen ook aanpassen. Dat zijn soms tegenstrijdige belangen. Maar het gaat uiteindelijk om veiligheid, en dat is het meest kostbare goed.”

‘In Rotterdam zijn we direct en stellen we scherpe vragen. Daar werkte dat niet zo goed.’

Sint Eustatius
Naast zijn werk in Rotterdam, reist Sander tweemaal per jaar naar Sint Eustatius voor inspecties van een van de grootste olieterminals in de regio. Deze inspecties, die ook plaatsvinden op de bijzondere gemeenten Bonaire en Saba, worden uitgevoerd in samenwerking met Brandweerkorps Caribisch Nederland en andere Nederlandse inspectiediensten. “Het tijdverschil maakt het best vermoeiend, maar het is ook ontzettend interessant en uitdagend vanwege de verschillende culturen en werkomstandigheden,” vertelt Sander.

Zijn eerste bezoek aan Sint Eustatius was een echte leerervaring. “In Rotterdam zijn we direct en stellen we scherpe vragen. Daar werkte dat niet zo goed. Ik moest leren om mensen meer bij het verhaal te betrekken en met respect te communiceren. Nu ken ik de mensen en hun manier van werken beter, en dat maakt het veel effectiever.”

Op Sint Eustatius en andere Caribische eilanden zijn de omstandigheden heel anders dan in Nederland. “De hoge zoutconcentratie in de lucht veroorzaakt corrosie, wat een groot probleem is voor het onderhoud van installaties. Bovendien is documentatie vaak minder op orde. Ze vertrouwen veel op mondelinge kennis en ervaring, wat de risico’s kan vergroten als cruciale informatie verloren gaat,” legt Sander uit.

Waterstof
Sander’s afdeling staat voortdurend voor de uitdaging om nieuwe technologieën te integreren, waarbij de opslag van waterstof en ammoniak grote uitdagingen vormen.

“De toekomst brengt niet alleen innovatie, maar ook nieuwe veiligheidsrisico’s die we moeten identificeren en aanpakken,” benadrukt hij. “Zelfs nu is het blussen van een elektrische auto een ingewikkelde taak – deze moet vaak ondergedompeld worden in water om het vuur te doven. Maar stel je voor: een loods die in lichterlaaie staat vanwege een brand met lithium-ion batterijen – hoe pak je dat aan?”

Hij onderstreept het belang van voortdurende kennisontwikkeling, aangezien de technologische vooruitgang razendsnel gaat. “Onze afdeling Advies en Vergunningverlening moet constant bijblijven met de nieuwste technologieën. We verstrekken veel milieuadvies aan instanties zoals de DCMR, waar waterstof en ammoniak steeds prominenter worden. Het is essentieel dat we proactief zijn in het identificeren en oplossen van de veiligheidsrisico’s die de energietransitie met zich meebrengt.”

Wat Sander het meest vervult in zijn werk, is de interactie met mensen en zijn bijdrage aan hun veiligheid. “Het is bevredigend om met mensen te werken en om overal toegang te hebben. Als toezichthouder krijg je een kijkje achter de schermen bij verschillende bedrijven en ben je getuige van alle ontwikkelingen. Het is fascinerend om te zien wat er zich allemaal afspeelt bij die bedrijven.”

Ondanks zijn passie voor techniek, verlangt Sander niet terug naar zijn vorige werk in de ontwikkeling van nieuwe systemen. “Nee, want hier kan ik echt de diepte in gaan en interessante conclusies trekken waarmee ik in gesprek kan gaan met bedrijven. Het is uitdagend genoeg, zeker met mijn toekomstige nevenfunctie als Adviseur Gevaarlijke Stoffen in het vooruitzicht.”

Drugslab
Hij heeft al vier keer stage piketdiensten meegedraaid als Adviseur Gevaarlijke Stoffen. “Ik zal straks zestig à negentig piketdagen per jaar draaien. Bij incidenten met gevaarlijke stoffen of grote branden, of wanneer er onduidelijkheid is, word ik opgeroepen als adviseur. Gisteren was er bijvoorbeeld een inval in een drugslab, waar ik ook ter plaatse was. Je gaat dan op zoek naar mogelijke scenario’s en verwachte waarden. Bij een incident in Ridderkerk met lucht uit de riolering ging ik als een soort detective met meters op pad om te achterhalen wat er aan de hand was. Het is echt leuk en soms geeft het een adrenalinekick.”

Wat Sander drijft, willen we tot slot weten. Hij glimlacht even breed. “Ik ben zelf opgegroeid in een gebied onder de rook van Pernis”, zegt hij dan, “te midden van de industrie. Ik wil niet alleen dat de mensen hier rustig kunnen slapen, maar vooral dat ze weer veilig en gezond ontwaken.”