Ai wordt verheerlijkt

In deze column is geen enkele zinsnede gegenereerd of bedacht door een bot. Alles wat ik hier schrijf is gebaseerd op wat ik – als mens van vlees en bloed – lees, zie, hoor, ruik, proef en vooral voel. En dit is wat ik denk: computers worden mensen en mensen worden computers. Als we nú niet ingrijpen, ligt ons mens-zijn binnen een paar jaar op straat.

In de achttiende eeuw werd de stoommachine uitgevonden. De eeuw erna volgden onder andere de auto, de telefoon en de paperclip. Prachtige innovaties waarbij de mens altijd in control bleef. In de twintigste eeuw volgden revolutionaire uitvindingen als de televisie, de computer, de mobiele telefoon en het internet. Het veranderde ons leven, ons werk en ons perspectief op de wereld ingrijpend. Maar nog steeds bepaalden wij wat de apparatuur voor ons moest doen.
Als docent op Hogeschool Rotterdam, zo’n zes jaar geleden, weet ik nog goed dat studenten zich bekommerden om hun privacy en wel twee uur (!!!) per dag op hun smartphone zaten. Nou nou… dat was heftig. Anno 2023 is het smartphonegebruik inmiddels verdrievoudigd. De technologie houdt mensen in de greep, verslaving ligt op de loer.

En dan is daar nu die stormachtige, zaligmakende en onomkeerbare ontwikkeling van artificiële intelligentie (AI). De technologie die in een split second alle informatie op internet afstruint en een pasklaar antwoord formuleert op alles wat je wilt weten, doen of creëren. Of het nu tekst, beeld, geluid, video of een persoon is. De Alwetende Intelligentie denkt voor je, maakt voor je, zingt voor je en codeert voor je. Geniaal! Briljant! Wat doet het eigenlijk niet?

AI wordt verheerlijkt. Op LinkedIn zijn veel mensen lyrisch. “Superhandig, geef de goede commando’s en je krijgt precies de output die je wilt.” AI-goeroes schieten als paddenstoelen uit de grond en leren je voor een luttele vijfhonderd euro in een masterclass welke commando’s wel en niet werken. Hongerige fans happen toe. Hup, weer een slachtoffer van de technologie. Natuurlijk, er zijn genoeg initiatieven die AI inzetten voor het goede doel en het maatschappelijk belang, want AI heeft voordelen en bespaart tijd. Het tegengeluid is: wat doet het met het mens-zijn?

AI staat nog maar in de kinderschoenen en gaat een razendsnelle vlucht nemen. Nu geven wij AI nog ‘taakjes’, bijvoorbeeld in ChatGPT. Maar wie zegt dat het over een paar jaar niet andersom is? De machtsstrijd tussen en mensen en machines lijkt al jaren gaande. De scheidslijn tussen echt en nep vervaagt. De technologie zinspeelt al op afspraakjes met kinderen. En dat is wat we nu weten en zien. Maar wat zien en weten we allemaal niet? Ik heb nog te veel vragen en twijfels om de opmars van AI te vertrouwen. Mensen zijn altijd de meest intelligente soort op aarde geweest. Maar hoe lang nog?