‘T is mooi geweest

Nol Engelen stopt na achttien jaar als schipper van de Waterbakfiets. Hij gaat met pensioen. “’t is mooi geweest”, zegt hij. Maar het is ook een afscheid met pijn in het hart, want: “Het was een prachtig bestaan.” De Waterbakfiets was in 2000 het eerste schip dat containers vervoerde binnen de haven. Inmiddels is het vletwerk uitgegroeid toe een complete bedrijfstak.

‘Hydra’, staat met grote witte letters op de boeg van het schip. Dat is de officiële naam, maar iedereen kent de voormalige duwbak als de Waterbakfiets. Nol Engelen is sinds 2000 voor de helft eigenaar van het schip. De andere helft is eigendom van Nedcargo Container Barging. Een vruchtbaar verbond. De afgelopen 18 jaar heeft Nol het schip gevaren, terwijl Nedcargo ervoor zorgde dat hij lading te vervoeren had.

Meer thuis 3
Op 2 maart 2018 vaart Nol zijn laatste tochtje. Dan gaat hij, 68 jaar oud, met pensioen. Met gemengde gevoelens, dat zeker. “Het varen is hartstikke mooi, ik heb het altijd met veel plezier gedaan. Maar ik merk wel dat ik ouder word. De laatste achttien jaar ben ik alleen de weekenden thuis geweest. Mijn vrouw Frida is vier jaar ouder dan ik en tobt met haar schouder. Het is goed om meer thuis te zijn.”

Het zal even wennen worden om aan de wal te leven, verwacht hij, na een leven op het water. “Ik kom uit een schippersgeslacht. Mijn overgrootvader, mijn opa, mijn vader, het waren allemaal schippers. Toen ik 15 was, kwam ik bij mijn vader aan boord. In 1972 kocht ik mijn eigen schip. Ik had vijfduizend gulden handgeld geleend van een bevriende kastelein.”

In het bootje
Vanaf het begin voer Frida met hem mee. Letterlijk in het bootje gestapt. Ze zouden 28 jaar van hun leven samen varen, tot Frida in 2000 aan de wal ging wonen. In 1979 kocht Nol een ander schip, twee keer zo groot. De tochten werden langer en gingen naar Noord-Frankrijk en Bremen. In 1999 kwam Nol met zijn schip in de problemen op de Duitse rivier de Hunte; het roer raakte defect en het schip kwam dwars in de rivier vast te liggen. Door de getijdewerking zakte het water en het schip brak doormidden. “We waren goed verzekerd, en we stonden voor de keuze wat we zouden doen.”

Frida wist wel wat ze wilde: een woning aan de wal. Zij wilde haar kleinkinderen graag zien opgroeien en er zijn als de kinderen haar nodig hadden. Een mooie tussenweg kwam in zicht toen Nol in contact kwam met de directeur van containervervoerder WCT. Die wilde als een van de eersten een schip in de vaart zetten voor korte stukjes binnen de Rotterdamse haven, een waterbakfiets als het ware.

“Ik kon me inkopen en we kochten een huis aan de wal, in IJsselmonde. Van oorsprong is de Hydra een duwbak, later zijn er motoren ingebouwd en hebben ze voorop een kleine woning neergezet. Een paar jaar geleden hebben we de woning vernieuwd.” Het onderkomen is klein en klus. Niet meer dan tien vierkante meter maar met alles wat je nodig hebt: badkamer met toilet, keuken met koelkast en kookplaat, slaapkamer met twee kooien. En vloerverwarming, want het kan goed koud zijn.

Even wennen
Het werken op de Waterbakfiets was wel even wennen, bekent Nol. “Op de binnenvaart voeren we overal naartoe. Het was altijd een verrassing wie je tegenkwam. Hier zijn het altijd korte stukjes; laden, en verderop lossen. En veel wachten, omdat eerst andere schepen gelost moeten worden of omdat er een storing is bij de kranen.”

Gelukkig is er altijd genoeg te doen aan boord. “We houden het schip schoon en schilderen de boel regelmatig. Ik doe ook zelf het onderhoud aan de motoren. Alleen als er iets kapot is, komt er een monteur bij.”

Twee Roemeense matrozen helpen Nol bij toerbeurt op het schip. Vier weken op, vier weken af. “Goeie jongens. In het weekend blijven ze meestal op het schip, doen ze boodschappen voor de hele week. Ze koken ook. Altijd vers, behalve op vrijdag, dan maken we het ons gemakkelijk.”

Behoorlijke dip
De afgelopen jaren is er volop werk in de haven, maar na 2008 was het een stuk minder. Het containervervoer had zwaar te lijden onder de economische crisis. “We hebben een behoorlijke dip gehad rond die tijd. Van Uden had toen WCT al overgenomen en ze hebben toen ook ander werk aangenomen om het schip in de vaart te houden. Voer ik met buizen en bouwmaterialen naar Werkendam.”

Van Uden ging in die tijd heel ver om geen klanten te verliezen. “Soms werd het ook weleens te gek. Was ik hele nachten aan het werk om voldoende omzet te maken. Toen heb ik directeur Diederik Antvelink van Nedcargo (Van Uden wijzigde op 1 juni 2016 haar naam naar Nedcargo) ’s nachts uit zijn bed gebeld: ‘Als ik niet slaap, dan jij ook niet.’ We hebben een goed gesprek gehad en daarna werd het beter.”

De relatie met Nedcargo is altijd goed geweest. Nol spreekt met veel genegenheid over Hester Beukema en Annuska van Vlaenderen van de planning. “Ze gaven me altijd veel ruimte om de dingen te doen zoals ik dacht dat goed was. Annuska was nog een jong meisje toen ik haar voor ’t eerst zag. We hebben elkaar goed leren kennen. We hebben regelmatig uitjes met de planning en alle schippers van Nedcargo.”

Prachtig werk
Vanaf 2 maart is Nol schipper af. Een opvolger is nog niet gevonden. “Ik snap niet dat er geen belangstellenden zijn. Het is prachtig werk. Niet zwaar en je hebt leuke contacten met collega’s van de planning en mensen onder de kraan.Ik zal het wel gaan missen. Ik moet zorgen dat ik iets te doen blijf hebben. In en om het huis is er altijd wel wat, net als op het schip.” Hij tovert een foto op het scherm van zijn telefoon. “Een Zundapp. Gekocht toen ik zestien was, voor 1650 gulden. Ik heb erop gereden, mijn zoon heeft erop gereden. Vanaf 2000 heb ik hem helemaal gerestaureerd. Ik ga er komende zomer vast tochtjes op maken.” Dan staart hij over het water in de verte. “’t Is mooi geweest.”

Diederik Jan Antvelink, directeur Nedcargo
“Nol is rasechte havenman. Mensen als Nol hebben de haven groot gemaakt door hard te werken, in weer en wind, wanneer andere mensen in bed liggen. Ze krijgen niet altijd de credits, maar ik heb daar veel respect voor. Nol heeft zelfs eens zijn vrije dag opgeofferd om mijn bruiloft te redden. We zouden na onze huwelijksvoltrekking in 2007 van Schiedam naar Rotterdam varen voor het feest.

Maar de watertaxi had geen schipper beschikbaar. Nol heeft ons toen vervoerd. Je kunt je voorstellen dat de mensen vreemd opkeken toen Nol ons met die grote bak kwam oppikken in Schiedam, tussen de historische schepen!”

Frans Boer, terminalmanager Steinweg
“Nol is een sociale, meedenkende vent. Hij moest bijvoorbeeld eens tachtig containers laden bij Unipoort en lossen bij ons. Ik had die containers echt nodig. Maar Unipoort had het te druk. Nol stelde voor om dan alvast veertig containers te halen en de rest later. Daar was ik mee geholpen, want ik kon alvast verder. Kijk, daar heb je wat aan.”

Annuska van Vlaenderen en Hester Beukema, planning Nedcargo
Annuska: “Ik ken Nol sinds hij begon op de Waterbakfiets. Nooit boos of humeurig, alleen als er echt iets aan de hand was. Nol had altijd aan een half woord genoeg. Hij wist precies hoe het werkt in de haven. We gaan hem missen als collega.”

Hester: “Nol was een feest om mee te werken. Altijd positief ingesteld, altijd een lolletje. Hij kwam hier vaak even een bakkie doen, even horen hoe het met ons gaat. Hij regelde heel veel zelf. Als er ergens een kraan kapot was, nam hij zelf contact op met de volgende stop om te kijken of hij daar eerst terecht kon. Hij maakte het voor ons gemakkelijk. Je deed zelden vergeefs een beroep op hem, hij was altijd bereid om te helpen. Daar scoor je punten mee in de haven. Hij was ook altijd gezellig bij de uitjes. Ik zie hem nog in zijn spijkerbroek op ski’s staan. Dat was een mooi gezicht.”

Frida Engelen, echtgenote
“Nol zei altijd: ‘Als ik 45 ben, wil ik binnen zijn.’ Dat is niet helemaal gelukt. Het zal wel even wennen zijn als Nol straks thuis is. We zullen ons alle twee moeten aanpassen. Ik kijk ernaar uit om samen dingen te doen. Ik denk dat het voor Nol goed is om te stoppen. We zijn aardig op leeftijd, en je weet niet hoe lang we nog hebben. Ik heb hem graag thuis.”